Công văn 3028/BTP-CCN

Kính gửi: Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương

Sau 03 năm thực hiện Luật nuôi con nuôi và 02 năm thực thi Công ước Lahay, công tác quản lý và giải quyết việc nuôi con nuôi nước ngoài đã dần đi vào nền nếp, bức tranh tổng thể về nuôi con nuôi nước ngoài đã được cải thiện trên phương diện quốc tế. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác giải quyết việc nuôi con nuôi vẫn còn những hạn chế nhất định, một số địa phương chưa quan tâm đến công tác tìm gia đình thay thế ở trong nước cho trẻ em và tìm gia đình thay thế ở nước ngoài khi không tìm được gia đình thay thế ở trong nước, chưa chỉ định các cơ sở nuôi dưỡng được cho làm con nuôi nước ngoài, chưa ban hành Quy chế phối hợp liên ngành tại địa phương về việc giải quyết nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài. Việc chậm trễ và chưa quan tâm đúng mức đến việc tìm gia đình thay thế cho trẻ em ở địa phương đã ảnh hưởng và thậm chí làm mất cơ hội có mái ấm gia đình ở trong nước và ở nước ngoài cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, nhất là những trẻ em khuyết tật, bệnh tật hiểm nghèo cần điều trị lâu dài, thậm chí suốt đời. Về vấn đề này, Bộ Tư pháp có ý kiến như sau:

Thứ nhất, theo quy định Điều 11 Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21/3/2011 của Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chỉ định các cơ sở nuôi dưỡng được cho làm con nuôi nước ngoài, Sở Tư pháp thông báo cho Cục con nuôi về danh sách cơ sở nuôi dưỡng được cho làm con nuôi ở nước ngoài do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chỉ định để theo dõi và phối hợp quản lý. Tuy nhiên, kể từ ngày Luật Nuôi con nuôi có hiệu lực thi hành cho đến trước thời điểm Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị báo cáo kết quả sơ kết ba năm thi hành Luật Nuôi con nuôi, Bộ Tư pháp chỉ nhận được văn bản của 05/63 tỉnh, thành phố gửi báo cáo về danh sách cơ sở nuôi dưỡng được chỉ định cho làm con nuôi ở nước ngoài. Sau Hội nghị này, Bộ Tư pháp mới có danh sách 66 cơ sở nuôi dưỡng được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chỉ định được cho làm con nuôi ở nước ngoài, trong khi đó hiện có 452 cơ sở nuôi dưỡng (179 cơ sở nuôi dưỡng công lập và 273 cơ sở nuôi dưỡng ngoài công lập) trên phạm vi cả nước.

- Thứ hai, theo quy định tại Khoản 1 Điều 20 Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21/3/2011 của Chính phủ, căn cứ tình hình thực tiễn của địa phương, Sở Tư pháp trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành quy chế phối hợp liên ngành để tham mưu, tư vấn trong việc giới thiệu trẻ em làm con nuôi ở nước ngoài đảm bảo chặt chẽ, khách quan, phù hợp với nhu cầu và lợi ích tốt nhất của trẻ em. Bộ Tư pháp đã xây dựng Quy chế mẫu và gửi đến các địa phương để trên cơ sở đó, địa phương ban hành quy chế phối hợp liên ngành, tuy nhiên, cho đến hiện nay, Bộ Tư pháp chỉ mới nhận được báo cáo của 11/63 địa phương về việc đã ban hành Quy chế phối hợp liên ngành, 03 địa phương báo cáo về việc đang thực hiện việc xây dựng Quy chế phối hợp liên ngành.

Từ thực trạng nêu trên. Bộ Tư pháp đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện các việc sau:

- Những Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương nào chưa chỉ định thì sớm chỉ định các cơ sở nuôi dưỡng được cho làm con nuôi nước ngoài trên địa bàn tỉnh, nếu đã chỉ định các cơ sở nuôi dưỡng được cho làm con nuôi nước ngoài trên địa bàn tỉnh thì thực hiện việc rà soát, bổ sung, đồng thời chỉ đạo Sở Tư pháp lập danh sách và thông báo cho Bộ Tư pháp để theo dõi, phối hợp quản lý.

- Căn cứ tình hình thực tiễn của địa phương, căn cứ Quy chế mẫu do Bộ Tư pháp ban hành, sớm ban hành quy chế phối hợp liên ngành tại địa phương về giải quyết việc nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài và báo cáo Bộ Tư pháp về vấn đề này.

Bộ Tư pháp đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các cơ quan, tổ chức có liên quan tại địa phương nghiêm túc thực hiện Luật Nuôi con nuôi nói chung, đặc biệt là hai vấn đề nói trên, đảm bảo quyền và lợi ích của trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.